SDR (Special Drawing Rights) Özel Çekme Hakları

Tarihte bilindiği gibi ülkelerin bastığı kağıt paraların bir karşılığı vardı.Buna "altın standardı" denirdi ve ülkeler kağıt paralarını ellerindeki altına endekslerdi .Bunun kısaca anlamı piyasadaki paranın ülkenin merkez bankasında bir karşılığı vardır demekti.Daha sonraları ülkelerin özellikle 1929 Büyük Bunalımı'nda krizden çıkmak için paralarını bir bir altın karşılığını kaldırarak paranın karşılıksız kalmasına neden oldular.Bunun sonucunda hem paraya olan güven kayboldu hem de enflasyon artış gösterdi.Daha sonraları 1949 yılında birçok ülkenin katılımı ile ABD'nin New Hampshire eyaletinin Bretton Woods kasabasında ülkeler toplandı ve dünya ekonomisinin tekrar bu kadar büyük bir depresyona girmesini engellemek için önemli kurumlar kurma kararı aldı.Bu kurumlar IMF ve Dünya Bankası idi.

Bretton Woods toplantılarının ardından parasını altına bağlı tutan tek ülke ABD oldu.Tabi diğer ülkelerde paralarının değerini ölçmek için paralarını dolara "peg" ettiler.(peg kelime anlamı ile bağlamak demektir.)

1970'lere gelindiğinde ortaya çıkan stagflasyon olgusu yani durgunluk ve enflasyon ABD'nin de parasını altın standardından çıkarmasına neden oldu.Bunun sonucunda ortada büyük bir boşluk ve basılan paraların tamamının değersiz kağıtlardan öteye gitmeyen herhangi bir karşılığı bulunmayan bir yapıya kavuşmasını sağladı.Ortaya büyük bir belirsizlik çıkmıştı.İşte bu ekonomik şartlar altında IMF o zamana kadar planladığı ve altyapısını oluşturduğu SDR'yi ekonomiye tanıttı ve yürürlüğe soktu.

SDR,ekonomik olarak üye ülkelere tahsis edilmek için oluşturan maddi bir yapısı olmayan ve sadece muhasebe kayıtlarında gösterilen bir bakıma kaydi bir para özelliğinde var olan bir çeşit uluslararası rezerv paradır.

Şu anki SDR'nin ekonomik değeri 1 SDR=$1,49 şeklindedir.Türkiye'nin ise 2009 itibariyle toplam SDR miktarı 959 Milyon SDR'dir.Bu da toplamda 1,5 milyar dolara yaklaşık bir değer demektir.

Konuyu bitirmeden önce son olarak şunu da belirtmek gerekir ki IMF bazen 2008 krizinde olduğu gibi bir kurtarma fonu oluşturup ülkelerin SDR miktarlarının belirli katlarına kadar kredi sağlayabiliyor ya da ülkelerin  kotaları kadar sıkıştığında hemen herhangi bir koşul olmadan nakid çekmesini sağlayabiliyor.Ayrıca çok önemli bir özelliği de IMF'te ülkeler toplam SDR kotaları kadar bir oy hakkı ağırlığına sahip oluyorlar.Saygılarımla.